کتابی که در حال حاضر منتشر شده ترجمه سرکار خانم ریحانه نظام آبادی است که پیش‌تر نیز ترجمه چند کتاب در حوزه بازارهای مالی را بر عهده داشته‌اند. حقیر در ترجمه پیش رو فقط به ویراستاری علمی کتاب پرداخته‌ام ضمن اینکه در قسمت‌های مختلف نیز پیشنهادهایی داشته‌ام تا بر این اساس خوانندگان محترم بتوانند با خواندن این کتاب تا حد زیادی بر دانش تحلیل گری خود بیفزایند.

شکاف‌های قیمت یا به تعبیر ژاپنی‌ها «پنجره» یکی از مهم‌ترین مفاهیم در تحلیل تکنیکال محسوب می‌شود. شاید به جرئت بتوان گفت که هیچ ابزاری در تحلیل تکنیکال و همچنین هیچ استراتژی معاملاتی در بازارهای سرمایه بدون در نظرگیری شکاف‌های قیمت کامل نیست. برای هر معامله‌گری بسیار مهم است که از شکاف‌های قیمت و کاربرد آن‌ها اطلاع کافی داشته باشد. به طور کلی شکاف‌های قیمت را اینگونه تعریف کرده­اند: محدوده‌ای از نمودار قیمت که در آن ناحیه معامله‌ای انجام نشده است؛ به عبارت دیگر هیچ قیمت و حجم معاملاتی در آن ناحیه مشاهده نمی‌شود. یکی از مهم‌ترین دلایل تشکیل این شکاف‌ها این است که نقطه آغازین یک کندل، در نقطه پایانی کندل قبل قرار ندارد و بر این اساس به شکاف قیمت، «شکاف حقیقی» نیز می‌گویند چرا که در نمودار واقعاً یک فضای خالی و تهی ایجاد می‌نماید البته نوع دیگری از شکاف‌ها به نام «شکاف‌های جزئی»وجود دارد که در آن هیچ‌گونه فضای خالی در نمودار قیمت مشاهده نمی‌شود. به طور کلی فاصله یا شکاف عبارت است از:

• نقطه حداقل نرخ در روز جاری بالاتر از نقطه اوج روز گذشته یا نقطه اوج نرخ در روز جاری پایین‌تر از نقطه حداقل روز گذشته است. اغلب در نتیجه انتشار اخبار در طول شب به وجود می‌آید.
• ناهماهنگی میان مبالغی که تاریخ وصول آن‌ها فرا رسیده و میزان وجوه نقد واصل شده. این حالت می‌تواند برای یک بانک یا برای افراد معامله‌گر به وجود آید.
• ناهماهنگی بین سررسید‌ها و جریان‌های نقدی در یک بانک یا دفتر وضعیت یک معامله‌گر. ظهور این ناهماهنگی عملاً حضور نرخ بهره است.

در رابطه با تشکیل شکاف‌های قیمت نقطه نظرات روان‌شناسی خاصی وجود دارد. این شکاف‌ها ممکن است زمانی که به سمت پایین یا بالا تشکیل گردند به‌عنوان یک حمایت یا مقاومت طولانی‌مدت در بازار عمل نمایند. معمولاً پس از تشکیل شکاف، قیمت آن را می‌پوشاند که این قضیه در بیشتر موارد مشاهده می‌گردد و نکته جالب‌تر اینکه پس از پر شدن شکاف قیمتی، بازار بازگشت می‌کند و در جهت تشکیل شکاف پیش می‌رود.

شکاف‌ها، مناطق بسیار مهمی در نمودار‌های بازار هستند که به‌واسطه آن‌ها می‌توان بهتر مناطق حمایت و مقاومت را شناسایی کرد. زمانی که یک شکاف صعودی پر می‌شود کف حفره به ‌عنوان یک ناحیه حمایتی عمل می‌کند. در این موقعیت اگر قیمت در زیر شکاف بسته شود ناحیه حمایت شکسته شده و علامت نزول قیمت را صادر می‌کند. بالعکس زمانی که یک شکاف نزولی پر می‌شود سقف حفره به‌ عنوان یک ناحیه مقاومت عمل می‌کند که در این موقعیت اگر قیمت در بالای شکاف بسته شود ناحیه مقاومت شکسته شده و علامت صعود قیمت را صادر می‌کند.

اغلب شکاف‌های قیمت نشئت‌گرفته از برخی رویدادها می‌باشند برای مثال اخبار و گزارش‌ها اقتصادی که در حدفاصل زمان بسته شدن یک بازار و آغاز بازار بعدی منتشر می‌شوند. احتیاجی نیست که این اخبار و گزارش‌ها مستقیماّ با بازار موردنظر مرتبط باشند بلکه بازار ممکن است از اخبار دیگر شرکت‌ها، گروه‌های صنعتی و حوادث جهانی متأثر گردد.

در شرایطی که هیچ‌گونه خبر یا گزارشی منتشر نشود بازار در قیمت پایانی دوره قبلی خود یا در نزدیکی آن باز می‌شود لیکن اگر اخبار قابل‌توجه یا تقاضای زیاد معامله گران وجود داشته باشد دستورهای معاملاتی افزایش می‌یابد و درنتیجه شکاف‌هایی رو به بالا یا پایین تشکیل می‌گردد که در این مواقع حتی اگر شکاف بسیار کوچک هم باشد باز معتبر است.

شکاف‌های قیمت در بیشتر مواقع در نمودارهای روزانه دیده می‌شوند. شما نمی‌توانید غیر از نقطه آغازین، شکاف‌های واقعی (فضاهای خالی) را در نمودارهای میان‌روزی مشاهده نمایید. البته استثنائاتی در این زمینه وجود دارد برای مثال زمانی که در یک بازار میزان معاملات بسیار زیاد نباشد یا اینکه اخبار اقتصادی در ساعات فعالیت بازار منتشر گردد، ممکن است یک یا چند شکاف قیمت در نمودار میان‌روزی تشکیل گردد؛ ضمن اینکه اگر معاملات به‌طور موقت متوقف شود ممکن است بازار در زمان شروع مجدد، شکافی را ایجاد نماید. در غیر این موارد بیشتر شکاف‌هایی که در نمودارهای میان‌روزی مشاهده می‌شود شکاف‌های کوچک تشکیل‌شده در میان بدنه‌های شمع‌ها است که با توجه به همپوشانی بدنه‌ها و سایه‌ها هیچ فضای خالی در نمودار مشاهده نمی‌شود و بر این اساس شناسایی آن‌ها به مهارت خاصی نیاز دارد.

حقیر بخشی از مباحث شکاف‌های قیمت را در کتاب «الگوهای هارمونیک در بازارهای سرمایه» و همچنین کتاب «مرجع کامل امواج الیوت در بازارهای سرمایه» مطرح کرده‌ام لیکن کار گسترده‌ای بر روی آن انجام نداده‌ام. بررسی منابع موجود در خصوص شکاف‌های قیمت حاکی از فقدان مطالعات نظام‌مند در ارتباط با ماهیت و نحوه تجزیه و تحلیل آن‌ها است. بیشتر کارهایی که اخیراً در زمینۀ تجزیه و تحلیل تکنیکال صورت گرفته بر مبنای مدل‌های ریاضیاتی پیچیده بوده است. حال آنکه بررسی دقیق‌تر یکی از نظریات ساده و بنیادین تجزیه و تحلیل تکنیکال، کاری جالب و در خور توجه خواهد بود ضمن اینکه بررسی شکاف‌های قیمت می‌تواند بخش مهمی از مبحث نوین «پرایس اکشن» یا همان بررسی رفتار قیمت بدون استفاده از اندیکاتورها و اوسیلاتورها باشد. از این رو، کتاب حاضر که جزو معدود منابع موجود در خصوص شکاف‌های قیمت است را به ناشر محترم معرفی نموده تا هر چه سریع‌تر زمینه‌های چاپ این اثر ارزشمند فراهم گردد.

مطالعه این کتاب ارزشمند را به تمام علاقه‌مندان و مشتاقان بازار سرمایه توصیه می‌نمایم ضمن اینکه اگر درصدد کسب دانش و تجربه کامل در تحلیل گری بازار سرمایه هستید از مسیر راهی که مکرراً در کتاب‌های منتشره و دوره‌های آموزشی متذکر شده‌ام و در وب‌گاه شخصی حقیر نیز با عنوان«مسیر یادگیری دانش تحلیل در بازارهای سرمایه» موجود است، غافل نشوید.